ขอบข่ายการเรียนรู้พระพุทธศาสนา ชั้น ม.๒
ภาคเรียนที่ ๑ ปีการศึกษา ๒๕๕๑
- ประวัติและความสำคัญของพระพุทธศาสนา
๑.๑) พระพุทธศาสนาในประเทศเพื่อนบ้าน
๑.๒) ความสำคัญของพระพุทธศาสนา
– พระพุทธศาสนาช่วยสร้างความเข้าใจอันดีกับประเทศเพื่อนบ้าน
– พระพุทธศาสนาเป็นรากฐานของวัฒนธรรมไทย
– พระพุทธศาสนาเป็นเอกลักษณ์และมรดกของสังคมไทย
- พุทธประวัติ พระสาวก ชาดก และชาวพุทธตัวอย่าง
๒.๑) พุทธประวัติ
– ผจญมาร
– การตรัสรู้
– การสั่งสอน
๒.๒) ประวัติพุทธสาวก พุทธสาวิกา
– พระสารีบุตร
– พระโมคคัลลานะ
– นางขุชชุตตรา
– พระเจ้าพิมพิสาร
๒.๓) ชาวพุทธตัวอย่าง
– พระมหาธรรมราชาลิไทย
– สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส
๒.๔) ชาดก
– มิตตวินทุกชาดก
– ราโชวาทชาดก
- หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา
๓.๑) พระรัตนตรัย
– ธรรมคุณ ๖
๓.๒) อริยสัจ ๔
– ทุกข์ (ธรรมที่ควรรู้)
– ขันธ์ ๕ (ในเรื่องอายตนะ)
– สมุทัย (ธรรมที่ควรละ)
– หลักกรรม (สมบัติ ๔ วิบัติ ๔)
– อกุศลกรรมบถ ๑๐
– อบายมุข ๖
– นิโรธ (ธรรมที่ควรบรรลุ)
– สุข ๒ (สามิสสุข นิรามิสสุข)
– มรรค (ธรรมที่ควรเจริญ)
– บุพพนิมิตของมัชฌิมาปฏิปทา
– ดรุณธรรม ๖
– กุลจิรัฏฐิติธรรม ๔
– กุศลกรรมบถ ๑๐
– สติปัฏฐาน ๔
– มงคล ๓๘ (ประพฤติธรรม เว้นจากความชั่ว เว้นจากการดื่มน้ำเมา)
- พุทธศาสนสุภาษิต คำศัพท์ทางพระพุทธศาสนา และพระไตรปิฎก
๔.๑) พุทธศาสนสุภาษิต
– กมฺมุนา วตฺตตี โลโก : สัตว์โลกย่อมเป็นไปตามกรรม
– กลฺยาณการี กลฺยาณํ ปาปการี จ ปาปกํ : ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว
– สุโข ปุญฺญสฺส อุจฺจโย : การสั่งสมบุญนำสุขมาให้
– ปูชโก ลภเต ปูชํ วนฺทโก ปฏิวนฺทนํ : ผู้บูชาย่อมได้รับการบูชาตอบ ผู้ไหว้ย่อมได้รับการไหว้ตอบ
๔.๒) คำศัพท์ทางพระพุทธศาสนา
– ฌาน
– รูปฌาน ๔
– อรูปฌาน ๔
– ญาณ
๔.๓) พระไตรปิฎก
– โครงสร้างชื่อคัมภีร์และสาระสังเขปของพระสุตตันตปิฎก
– พระวินัยปิฎก
– พระสุตตันตปิฎก
– พระอภิธรรมปิฎก
– เรื่องน่ารู้จากพระไตรปิฎก
– จูฬกัมมวิภังคสูตร
ขอบข่ายการเรียนรู้พระพุทธศาสนา ชั้น ม.๒
ภาคเรียนที่ ๒ ปีการศึกษา ๒๕๕๑
- หน้าที่ชาวพุทธ และมารยาทชาวพุทธ
๕.๑) หน้าที่ชาวพุทธ
– การเข้าใจบทบาทของพระภิกษุในการเผยแผ่พระพุทธศาสนา
– การแสดงธรรม ปาฐกถาธรรม
– การประพฤติตนให้เป็นแบบอย่าง
– การฝึกบทบาทของตนในการช่วยเผยแผ่พระพุทธศาสนา
– การบรรยายธรรม
– การจัดนิทรรศการ
– การเป็นชาวพุทธที่ดีตามหลักทิศ ๖ (ทิศเบิ้องหน้า)
– การเข้าค่ายคุณธรรม
– การเข้าร่วมพิธีกรรมทางพระพุทธศาสนา
– การแสดงตนเป็นพุทธมามกะ
-ประวัติความเป็นมา
– การเตรียมการ
– พิธีปฏิบัติ
๔.๒) มารยาทชาวพุทธ
– การต้อนรับ (ปฏิสันถาร)
– มารยาทของผู้เป็นแขก
– ระเบียบพิธีปฎิบัติต่อพระภิกษุ
– การยืน
– การให้ที่นั่ง
– การเดินสวนทาง
– การสนทนา
– คำศัพท์เกี่ยวกับพระสงฆ์
– การรับสิ่งของ
– การแต่งกายในพิธีต่าง ๆ
– การแต่งกายไปวัด
– การแต่งกายไปงานมงคล
– การแต่งกายไปงานอวมงคล
- วันสำคัญทางพระพุทธศาสนา และศาสนพิธี
๖.๑) วันสำคัญทางพระพุทธศาสนา
– หลักธรรมเบื้องต้นที่เกี่ยวเนื่องในวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา
– วันมาฆบูชา
– วันวิสาขบูชา
– วันอัฏฐมีบูชา
– วันอาสาฬหบูชา
– วันธรรมสวนะและเทศกาลสำคัญ
– วันธรรมสวนะ
– วันเข้าพรรษา
– วันออกพรรษา
– วันเทโวโรหณะ
๖.๒) ศาสนพิธี
– การทำบุญตักบาตร
– การถวายภัตตาหาร
– การถวายภัตตาหารแด่พระพุทธรูป
– การถวายภัตตาหารแด่พระสงฆ์
– การถวายสังฆทาน
-การถวายผ้าอาบน้ำฝน
– การถวายเครื่องไทยธรรม
– การกรวดน้ำ
– การทอดกฐิน
– การทอดผ้าป่า
- การบริหารจิตและการเจริญปัญญา
๗.๑) การบริหารจิต
– วิธีปฏิบัติ
– ประโยชน์ของการบริหารจิต
– การบริหารจิตตามหลักอานาปานสติ
๗.๒) การเจริญปัญญาโดยการคิดแบบโยนิโสมนสิการ
– คิดแบบอุบายปลุกเร้าคุณธรรม
– คิดแบบอรรถสัมพันธ์
- พระพุทธศาสนากับการแก้ปัญหาและการพัฒนา
๘.๑) พระพุทธศาสนากับการพัฒนาชุมชน
– การพัฒนาด้านวัตถุ
– การพัฒนาด้านจิตใจ
๘.๒) พระพุทธศาสนากับการจัดระเบียบสังคม
