ความเสียสละ คนโบราณเขามีความเสียสละที่ยิ่งใหญ่กว่าเรามาก นับแต่เรื่องเล็กๆน้อยๆ เรื่องขึ้นโรงขึ้นศาลก็ไม่ค่อยมี ทุกคนอยู่ด้วยความเสียสละมีน้ำใจต่อกัน ดูศิลปะโบราณเก่าๆที่คนโบราณสร้างขึ้นมา ไม่ว่าเจดีย์ กำแพง หรือศิลปกรรมอื่น ว่าท่านทั้งหลายมีความอดทนเสียสละมากมาย ความเสียสละมี 2 อย่างคือเสียสละภายนอกและภายใน
ภายนอก ได้แก่ เสียสละแรงกาย แรงปัญญา กำลังทรัพย์ช่วยเหลือซึ่งกันและกัน
ภายใน ได้แก่ เสียสละอารมณ์บูด อารมณ์ร้อน ความตระหนี่ถี่เหนียว มีบางคนเสียสละหัวใจ เสียสละดวงตา นับเป็นความเสียสละที่ยิ่งใหญ่ อย่างพระเวสสันดรเสียสละลูกเมีย เป็นต้น
ความสามัคคี เกิดจากความเสียสละนั่นเอง หากเราไม่เสียสละแล้วความสามัคคีจะเกิดได้อย่างไร
เรากินข้าวลงไป หากไม่เสียสละออก เราจะพบโรคท้องอืด โรคลำไส้
เราไม่อาบน้ำ ไม่สละขี้ไคลออก เราก็จะสกปรก
เราไม่ซักผ้า ไม่สละเงินซื้อผงซักฟอก เราจะไม่มีเสื้อผ้าที่สะอาดใส่
ถ้าเราไม่เสียสละความสุขส่วนตัวเพื่อประโยชน์ส่วนรวม เราก็จะไม่พบความสามัคคีแน่นอน
เรื่องความสามัคคี เช่น นิ้วมือแต่ละนิ้วก็มีหน้าที่แต่ละอย่าง นิ้วโป้งมีไว้จับของ นิ้วชี้เอาไว้ชี้ นิ้วกลางยาวกว่าเพื่อนเอาไว้ล้างแก้ว ก้นแก้วมันลึก นิ้วนางเอาไว้ใส่แหวน นิ้วก้อยยังเล็กอยู่เอาไว้แคะขี้มูก แต่เมื่อเอานิ้วทั้ง 5 มารวมกันเป็นกำปั้นเมื่อใด เมื่อนั้นก็มีพลังอันเข้มแข็ง เช่น เขาทราย สมรักษ์ คำสิงห์ ก็ได้ประสบความสำเร็จมาแล้ว
อารมณ์สดชื่นแล้วจะอายุยืนเป็นร้อยปี มีคุณสมบัติอันเป็นเหตุดังนี้
๑. ชาติก่อนท่านทำบุญมาดี จึงเกิดมาพบแต่สิ่งที่ดี มีแต่สิ่งที่ชอบ อย่างนี้เรียกว่ามีวาสนาเป็นทุน
๒. ที่ว่ามีบุญเป็นยานั้นหมายความว่า เมื่อเกิดมาพบแต่สิ่งที่ดี และมีความสุขก็ไม่ประมาทยังถือโอกาสทำบุญอยู่เสมอ เช่น ให้ทานก่อนกิน รักษาศีลก่อนไป ทำใจก่อนนอน
๓. มีเมตตาเป็นบ้านหมายถึง อยู่ด้วยเมตตาธรรมบำเพ็ญตนเป็นคนไม่มีเวรไม่มีภัยกับผู้ใดทั้งสิ้น มีแต่รักและเมตตาปรารถดีต่อทุกๆคน ดังพระร่วงเจ้าสอนว่า จงปลูกไมตรีอย่ารู้ร้าง จงสร้างกุศลอย่ารู้โรย
๔. มีลูกหลานเป็นผ้าห่ม ได้ลูกหลานดีมีความกตัญญูกตเวทีต่อพ่อแม่ ดังภาษิตที่ว่ามีลูกดีเป็นศรีสง่าหน้า ญาติวงศ์พงษาก็ผ่องใส
๕. มีอารมณ์สดชื่นคือ รู้จักมองโลกในแง่ดี รู้จักรักคนอื่นและรุ้จักให้อภัยในความผิดพลาดของบุตรธิดา
สามัคคี
สามัคคีรักกันฉันพี่น้อง เรื่องมัวหมองข้องใจไม่ถือสา
ให้อภัยยกโทษไม่โกรธา ต่างเมตตารักกันไม่ฟั่นเฟือน
ลิ้นกับฟันอยู่ด้วยกันมันกระทบ บางครั้งขบห้อเลือดเหมือนเชือดเฉือน
เพื่อนร่วมชาติเหมือนญาติอยู่ในเรือน เปรียบดังเพื่อนร่วมตายอย่าหน่ายกัน
แม้ผิดบ้างพลั้งหน่อยอย่าพลอยซ้ำ ให้ระกำช้ำจิตคิดเหหัน
ควรผ่อนสั้นผ่อนยาวเข้าหากัน ความผูกพันฉันน้องพี่นี้ดีเอย.
